KONCEPCJA, PROJEKT I UZGODNIENIA - OZNAKOWANIE SZLAKU - CENNIK USŁUG - DOTYCHCZASOWE REALIZACJE

KONCEPCJA

Wiemy już, że odpowiednio zagospodarowane szlaki, są dobrym argumentem, przyczyniającym się do rozwoju naszej gminy i regionu. Nasz szlak nie może powstawać jedynie na mapach. Po wstępnej koncepcji przebiegu opartej na posiadanych walorach, przydaje nam się pełna wizja lokalna, która często przyczynia się do zmian w naszym pomyśle. Przy powstawaniu koncepcji powinniśmy kierować się ogólnie historią i kulturą regionu, jak i jego walorami turystycznymi, krajoznawczymi oraz historycznymi. Koncepcję najlepiej opracować na mapach 1:50 000 . Należy pamiętać, że to jedynie pomysł, a jeśli będzie możliwy do realizacji, rozpoczynamy przygotowanie projektu technicznego. Przed tym etapem prac, warto przygotować wstępny opis trasy, warunków możliwości oznakowania jak i obowiązujących przy szlaku przepisach.

PRZYGOTOWANIE PROJEKTU SZLAKU

Przebrnęliśmy wspólnie przez pomysł pod hasłem "Chcemy nowy szlak". Padły pomysły przebiegu, mamy schemat na mapie, mamy wstępny opis działań i zadań. Siadamy do kolejnego etapu tworzenia szlaku - PRZYGOTOWANIA PROJEKTU TECHNICZNEGO. Podstawą naszej pacy jest przygotowana wcześniej koncepcja. Efektem naszego działania powinien być szczegółowy projekt techniczny przebiegu szlaku, pozwalający na dokładne przygotowania budżetu realizacji naszego zadania. W wyniku szczegółowych działań w terenie, określamy pewny przebieg szlaku, formę oznakowania (malowanie, tabliczki), ilość drogowskazów, słupków, tablic informacyjnych oraz wszystkich pozostałych elementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego produktu turystycznego. Dopiero na etapie projektu, dzięki jego szczegółowości możemy wystąpić do właścicieli gruntów o zgody na przebieg szlaku - umowy i ewentualne dyskusje. Uzyskanie wszelkich niezbędnych zgód zamyka nasz projekt techniczny, który możemy wstawić do budżetu i prawie zacząć realizować.

Na czym opieramy się przy projektowaniu szlaku ?

Przygotowując projekt szlaku, musimy brać pod uwagę powrót społeczeństwa do aktywnego wypoczynku, ale również i lekkiej wygody podróżowania. Po ciężkim tygodniu, miesiącu .... pracy, nasze wolne chwile pragniemy spędzić aktywnie, na łonie przyrody korzystając nie tylko z parków itp., ale również form aktywnego wypoczynku na szlaku. Dzięki temu wzrostowi aktywności ruchowej, istnieje potrzeba tworzenia bazy rekreacyjno-turystycznej. Nasze szlaki spełniają wówczas kilka funkcji - i dobrze aby realizowały je najmniej 70%. Są to:

• Turystyczna. W tym przypadku mamy do czynienia z penetracją środowiska naturalnego poprzez udostępnienie walorów krajoznawczych - rzeźby terenu, cieków wodnych, jak i walorów antropogenicznych tj, zabytki, muzea, sztukę ludową itp..
• Przyrodniczo-ekologiczna. Tutaj mamy do czynienia ze szlakami przebiegającymi przez tereny  o szczególnych walorach przyrodniczych tj. rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i narodowe, miejsca użytku ekologicznego. Miejsca te posiadają ograniczoną chłonność turystyczną. Skanalizowanie ruchu turystycznego w tych miejscach zapobiega nie tylko dewastacji cennego terenu. Pozwalają na jego poznanie w uporządkowany sposób bez strat dla środowiska naturalnego.
• Edukacyjne. Pokonanie szlaku oraz wizualne zapoznanie  się z zabytkami, cennymi elementami przyrody itp., nie ma sensu, gdy nie jest to połączone z edukacją. Rolę edukacyjną spełniają tablice informacyjne, jak i wydane przewodniki, foldery i mapy.
• Rekreacyjne. Połączenie edukacji, przyrody i turystyki poprzez aktywny wypoczynek. Łączy w sobie wszystkie formy rekreacji - piesze, rowerowe, kajakowe, konne, nordic walking, bieganie.

Oprócz wyżej wymienionych funkcji, szlak powinien spełniać dodatkowe zadania. Do najważniejszych, moim zdaniem należą:

1. Udostępnienie atrakcyjnych terenów turyście. Pokrywa się z powyższymi funkcjami. Jednak często tereny te są niedostępne z powodu tworzenia szlaku na mapie.
2. Poczucie bezpieczeństwa i orientacji w terenie. Szlak powinien być tak przygotowany i utrzymywany, aby turysta z chęcią korzystał z naszego produktu. Należy w sposób ciągły monitorować o odświeżać oznakowanie. Wzbudza to poczucie bezpieczeństa turysty, który nawet bez mapy, idąc za znakami bezproblemowo pokonuje szlak. Ważny jest również przebieg szlaku drogami, dostępnymi praktycznie o każdej porze roku (nie dotyczy szlaków narciarskich czy kajakowych), przez turystę o każdym stopniu zaawansowania, bez względu na posiadany sprzęt turystyczny. Niestety ponad 50% szlaków w zachodniopomorskim nie spełnia tych zadań poprzez złe oznakowanie, brak materiałów informacyjnych, jak i zmiany w sieci dróg - jedne zniknęły, zaś inne powstały. Szlaki często prowadzą po zarośniętych bezdrożach, które niegdyś (często 30 lat temu) pełniły funkcje drogowe.

Co daje projekt szlaku ? Kolejne często zadawane pytanie, przy wydatkowaniu środków. Jakim ważnym jest to zadanie przybliżymy niżej:

1. Kwestie formalne. Dzięki dokładnemu projektowi, znamy działki i obręby geodezyjne. Możemy ustalić ich właścicieli i podpisać stosowne umowy na przebieg szlaku. Dzięki otrzymanym od nas plikom GPS i wektorowym, przebiegi szlaków oraz miejsca oznakowania, można wprowadzić do oprogramowania GIS np. warstwa turystyczna. 
2. Kwestie finansowe. Przygotowany przez nas projekt określa zakres prac znakarskich, zastosowane technologie, potrzeby prawne, dzięki czemu ogłaszając przetarg/konkurs ofert, Inwestor ma możliwość bardzo dokładnego podania ilości kilometrów, oczekiwanych technologii znakowania szlaku, ilości infrastruktury dodatkowej. Tym samym ewentualny Oferent, precyzyjnie i rzetelnie przygotuje wycenę prac. Dokumentacja pozostaje u Inwestora, więc w przypadku renowacji szlaku, będzie mógł podać precyzyjnie dane do SIWZ. Wbrew pozorom jest to dość praktyczna metoda oszczędzania finansów w trybie długoterminowym. Oznakowanie 1km szlaku może kosztować 150,00, jak i 500,00, co przy standardowym 20km szlaku, daje dużą rozbieżność cenową. Przy precyzyjnym zapytaniu ofertowym/przetargu, wiemy że Oferent otrzymał dokładną informację i nie musi składać oferty z zawyżonymi kosztami w razie "W".   

A co z frekwencją ? Słuszne pytanie o zasadność stworzenia lub utrzymania szlaku.  Często frekwencja jest zmienna na różnych odcinkach naszego szlaku. - zależy od długości przebiegu. Oceniając planowaną frekwencję na szlaku, musimy wiedzieć że jest ona zależna od wielu czynników:

1. Istniejące szlaki muszą być nie tylko bardzo dobrze przygotowane, ale również promowane. W tym pomaga pełna informacja na stronie internetowej gminy oraz ogólnych spisach szlaków np. w tym co prowadzi Wiking - Szczecin. 
2. Organizacja imprez w oparciu o szlak (sieć szlaków). Informowanie nie tylko gości, ale również lokalnego społeczeństwa wraz z zachęceniem do aktywnego wypoczynku i poznanie swojej Małej Ojczyzny. Mówimy tutaj o rajdach turystycznych dla szkół lub seniorów, biegach przełajowych, jazdach rowerowych, konkursach, marszach na orientację, marszach nordic walking i wielu innych formach turystyki.
   
3. Dbanie o przebieżność i oznakowanie szlaku. To bardzo ważny aspekt każdego szlaku. Oznakowanie musi być czytelne, widoczne i odnawiane. W zależności od zastosowanej formy malowania, szlak należy odświeżać co najmniej co 3 lata. Na terenach leśnych i polnych, drogi/ścieżki muszą być widoczne i nie zarośnięte, aby turysta nie wahał się wędrować szlakiem.
4. Infrastruktura, dojazd, baza noclegowo-żywieniowa na pewno przyczyni się do frekwencji na szlaku w połączeniu z punktem 1 mamy prawie murowany sukces. Wszystko zależy od tego jak "sprzedamy" marketingowo nasz produkt turystyczny.

UZGODNIENIA

Mając przygotowany projekt turystyczny, przystępujemy do końcowych faz przygotowań do powstania szlaku. Warto tutaj nadmienić, że spora ilość starych szlaków nie posiada uzgodnień i przebiegają w terenie zwyczajowo. W tym przypadku należy uregulować formy własności, zaś same szlaki wprowadzić do zagospodarowania przestrzennego gminy, aby wzorem państw zachodnich czy skandynawskich, zakupujący grunty mieli świadomość że zakupują je wraz ze szlakiem. 

Uzgodnienia z właścicielami gruntów i dróg są dość długie. Standardowo trwają w czasie 2-3 miesięcy. Jednak w przypadku dzierżaw (szczególnie grunty rolne), długo trwa ustalenie i otrzymanie zezwolenia od osób indywidualnych. Należy pamiętać, że poprowadzenie szlaku bez zgody właściciela gruntu, jest złamaniem obowiązujących przepisów prawnych. Dlatego też, warto rozpocząć działania w etapie koncepcji, aby nie stanąć z pracami w późniejszym okresie.

W przypadku szlaków rowerowych, którzy oznakowanie jest inne niż malowane np. znaki drogowe, niezbędne jest wykonanie dokumentacji dotyczącej zmiany organizacji ruchu drogowego. Samorząd/instytucja, może ją wykonać samodzielnie na bazie swoich zasobów, lub oczywiście zlecić naszej firmie. Bez tej dokumentacji zatwierdzanej przez administratora drogi publicznej oraz Policji, wszelkie oznakowanie stawiane jest niezgodnie z prawem i stanowi wykroczenie karane zgodnie z rozporządzeniem o znakach i sygnałach drogowych.

Zakres uprawnień właścicielskich reguluje konstytucja RP i kodeks cywilny (art. 140 i nast.). Właścicielowi gruntu przysługuje prawo przeciwdziałania wkraczaniu na jego teren, bez jego zgody. Na przykład:

• roszczenie windykacyjne (art. 222 § 1 k.c.), dzięki któremu właściciel może żądać od osoby fizycznej lub prawnej, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą,

• roszczenie negatoryjne (art. 222 § 2 k.c.), które daje właścicielowi prawo stawiania roszczeń wobec osoby, która narusza własność w inny sposób, aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, o przywrócenie stanu gruntu/nieruchomości zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń

Jak widzimy, nie możemy ominąć tego etapu działań, chyba że właścicielem jest organ projektujący szlak. Ważnym jednak jest pisemne zawarcie porozumień w formie bezterminowej lub terminowej umowy na współużytkowanie dróg i gruntów do potrzeb turystycznych, aby uniknąć znanych sporów na pasmie Gubałówki. Przy uzgodnieniach, zwracamy uwagę na takie projektowanie szlaku, aby na jak największej długości, przebiegał na terenach publicznych, zaś na prywatnych formach własności tylko i wyłącznie w przypadkach ciągłości prowadzenia szlaku lub dojścia do poszczególnych walorów na jego trasie.

Zapraszamy do skorzystania z naszych usług, zarówno na szczeblu powstawania koncepcji,  wstępnych prac terenowych oraz przygotowaniu projektu szlaku. Dzięki dobremu przygotowaniu merytorycznemu i praktycznemu, na pewno efektywnie wspomożemy lub przygotujemy koncepcję szlaku.

Kontakt: Robert Filipski - koordynator prac