P-S-ZWA-090, szlak pieszy czarny, Zdbice - Iłowiec, 16km

SPODOBAŁA CI SIĘ MOJA PRACA ?? SKORZYSTAŁEŚ Z MATERIAŁÓW ?? POSTAW MI KAWĘ - https://buycoffee.to/wiking-turystyka . Wspomóż utrzymanie domen, sklepu, serwera na dane ....

Materiały zamieszczone lub zakupione w serwisie można wykorzystywać na ogólnych zasadach wynikających z prawa autorskiego i praw pokrewnych, w tym majątkowych - Regulamin korzystania z danych umieszczonych w serwisie .Jeśli chcesz umieścić widżet z mapką na swojej stronie, skontaktuj się z nami. Przygotujemy kod do wklejenia i wyślemy na mejla.

1. NUMER SZLAKU W SERWISIE www.WedrujzNami.pl:  P-S-ZWA-090
2. NUMER SZLAKU WG PTTK: ZP-1134-s
3. PRZEBIEG SZLAKU: Zdbice - Przesmyk Morzyca - Rezerwat Przyrody Golcowe Bagno - Golce - Iłowiec
   
4. NAZWA SZLAKU:
   
5. POWIAT: Wałecki
   
6. GMINA: Wałcz
   
7. NAWIERZCHNIE: drogi asfaltowe, utwardzone i gruntowe, ścieżki i bezdroża
   
8. KOLOR: czarny pasek, pomiędzy dwoma  białymi w poziomie
9. ROK POWSTANIA: 1998
   
10. ROK OSTATNIEGO ODNAWIANIA: nieznany
    
11. ROK OSTATNIEGO MONITORINGU/POMIARU: 2012
12. DŁUGOŚĆ: 16 km (według pomiaru GPS)
13. WAŻNE UWAGI: szlak o charakterze liniowym, oznakowanie dwustronne. W 2012 roku oznakowanie w terenie oceniliśmy jako dobre (miejscowo brakuje oznakowania). Obecny stan według docierających wiadomości (2022) niedostateczny, duże braki w oznakowaniu.
    
14. LINKI ZEWNĘTRZNE: Tak niegdyś wyglądała wystawa w Izbie Pamięci w Zdbicach - https://www.youtube.com/watch?v=bQvd4EcCiGo

SZLAK ZNAJDZIESZ NA NA NASZEJ MAPIE OGÓLNEJ ZNAKOWANYCH SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH (zawsze aktualizowana pełna mapa)

Jeśli znasz szlak, a nie ma go w naszym rejestrze, prosimy o przesłanie pliku .gpx oraz kilku słów o szlaku, zdjęć, abyśmy stworzyli jego wizytówkę. A jak masz czas, zapraszamy do stworzenia opisu szlaku, według naszego systemu. Szlaki są dla wszystkich i musimy je promować wspólnie.

CHARAKTERYSTYKA SZLAKU

Na pokonanie szlaku potrzebujemy od 4 do 6 godzin, w zależności od tempa marszu. Szlak łączy atrakcje przyrodnicze z militarną historią okolic Wałcza. Na trasie znajduje się urokliwa dolina Dobrzycy, ciekawy kościół w Golcach, malownicze widoki w rezerwacie „Golcowe Bagno”, piękne jezioro Zdbiczno, oraz moc pamiątek po II wojnie światowej (m.in. mini skansen, zrekonstruowany zespół bojowy i bunkry rozsiane w okolicach szlaku). Szkoda, że świetnie wykonana Izba Pamięci w Zdbicach, która była pod patronatem Nadleśnictwa Wałcz, została zlikwidowana (eksponaty trafiły do Wałcza). Na pewno dodawała atrakcyjności szlakowi. Sama miejscowość Zdbice zasługuje na kilkudniowy pobyt, jest tu dobrze rozbudowana baza noclegowo-rekreacyjna od pól namiotowych po agroturystykę. Znajduje się tu także węzeł szlaków turystycznych. Bardzo przyjemny szlak na wędrówkę pieszą oraz trudniejszą rowerową.

Na szlaku węzły ze szlakami:

• Czerwony pieszy im. IV Dywizji Piechoty, Jez. Karpiowe (Nadarzyce) - Człopa
• Żółty pieszy im. 1 Armii Wojska Polskiego, Zdbice - Podgaje (woj. wielkopolskie)
• Niebieski pieszy im. 1 Warszawskiej Dywizji Kawalerii, Drawsko Pomorskie - Iłowiec
• oraz szlaki rowerowe

OPIS SZLAKU

Naszą wędrówkę rozpoczynamy na rozwidleniu dróg w Zdbicach, przy cmentarzu (zachowane również poniemieckie pozostałości) i głazie pamiątkowym poświęconym walkom o Wał Pomorski/Pozycję Pomorską. Tutaj również węzeł ze szlakiem pieszym żółtym, do Podgajów w Wielkopolsce, oraz zielomym rowerowym.

Wędrujemy przez wieś, która była świadkiem zaciętych walk żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Po lewej, mijamy jezioro Zdbiczno,  z plażą i licznymi ośrodkami wypoczynkowymi i polami namiotowymi, z których możemy skorzystać podczas wędrówek po Ziemi Wałeckiej i Wale Pomorskim. Za ciekawą przydrożną kapliczką słupową (tutaj swój bieg rozpoczyna żółty szlak pieszy), dochodzimy do neogotyckiego kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, zbudowanego w 1888 roku. Obok kościoła stoi zewnętrzna dzwonnica z zabytkowym dzwonem. Wychodzimy ze wsi. Wędrujemy asfaltem, mijając po lewej parking, z pozostałościami Skansenu Bojowego 1 Armii LWP (czołg, armata). Po chwili po prawej, głaz z tablicą upamiętniającą walki o Przesmyk Morzyca. Na wzniesieniu kolejne pozostałości skansenu - sieć transzei, zabezpieczonych kozłami z drutem kolczastym. W latach 80-tych, XX wieku, świetne miejsce na szlaku, jednak należy pamiętać że nie są to oryginalne umocnienia. Obecnie mocno zaniedbane, ale niegdyś dobrze zagospodarowana niby niemiecki zespół warowny, posadowiony na dawnym grodzisku. Ale oryginalne są schrony bojowe, które broniły Przemyku Morzyca (Moritzberg). Po znajdujących się tu bunkrach prowadzi krótka ścieżka dydaktyczna. Uwagę zwracają także rosnące w okolicy drzewa pomnikowe. Była to jedna z dogodniejszych przepraw przez rzeczkę Zdrój, pomiędzy jeziorami; Dobre i Zdbiczno. Walki w tym miejscu toczyły się od 7 do 8 lutego 1945 roku, gdy pododdziały polskie po zdobyciu kilka dni wczesniej Zdbic, ruszyły do natarcia na całym odcinku walk. Na samym przesmyku Morzyca, walczyli żołnierze 12 pułku piechoty. W tym miejscu, znajduje się węzeł z czerwonym szlakiem pieszym. Schodzimy z asfaltu, na drogę gruntową. Po kilkuset metrach, szlak czerwony odchodzi na północ, w kierunku kolejnego miejsca walk polskich żołnierzy nad jeziorem Karpiowym o przełamanie Wału Pomorskiego.

Skręcamy na zachód. Wędrując drogą leśną docieramy do rezerwatu przyrody "Golcowe Bagno". Jest jednym z największych na Pomorzu torfowisk (w sezonie bardzo malownicze miejsce na sesje fotograficzne). Idąc wzdłuż granicy rezerwatu, dochodzimy ponownie do szosy. Skręcamy w prawo i po niecałych 2,5 km jesteśmy we wsi Golce. Docieramy do skrzyżowania, przy którym stoi kościół z 1664 r., zbudowany w konstrukcji szkieletowej, z barokowym wyposażeniem. Przykład siedemnastowiecznego, wiejskiego kościoła salowego, wzniesionego w tradycyjnej technice ryglowej, ulokowanego na miejscu wcześniejszej świątyni. Na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie kościoła. Zbudowano go w obrębie historycznej działki cmentarnej, obsadzonej szpalerami klonów. Nieopodal znajdziemy również zabytkowy młyn wodny. obok niego znajduje się punkt wodowania/przenoska na szlaku kajakowym rzeką Dobrzyca. Nieopodal szlaku, znajdziemy również poniemiecki cmentarz ewangelicki.

Przed młynem, skręcamy w prawo. Przechodzimy przez wieś i wchodzimy w kompleks leśny, którym będziemy wędrować do końca szlaku. Za Golcami, wchodzimy w dojazd pożarowy nr 2. Jest to droga leśna, miejscami piaszczysta. Po około kilometrze, skręcamy w lewo - uwaga dla rowerzystów, droga zarastająca, miejscami bezdroże, mniej wprawieni, niech jadą dalej. Przecinką dochodzimy do koryta Dobrzycy. Skręcamy w prawo i wędrujemy ścieżką leśną, po skarpie nadrzecznej, podziwiając malownicze krajobrazy rzeczne. Po nieco kilometrze, odchodzimy w prawo i ponownie wracamy na dojazd pożarowy nr 2. Skręcamy w lewo. Pamiętajcie aby nie schodzić ze szlaku, gdyż droga jest granicą lotniczego poligonu wojskowego. Na wysokości wsi Dobrzyca, schodzimy z drogi pożarowej, kierując się  lewo, a przed wsią w prawo. Na przemian drogami i ścieżkami leśnymi, dochodząc czasami do rzeki Dobrzyca, wędrujemy w kierunku Iłowca. Docieramy do drogi wojewódzkiej nr 163. Tutaj zobaczymy charakterystyczne dla walk o Wał Pomorski, krzyże grunwaldzkie. Idziemy poboczem - uwaga na wzmożony ruch samochodów. Po kilkuset metrach ponownie odbijamy w prawo - utwardzony dojazd pożarowy nr 21. Na skrzyżowaniu, skręcamy za znakami w lewo, przechodzimy mostem nad Dobrzycą i ponownie jesteśmy na drodze asfalcie. Ponownie maszerujemy poboczem. I ponownie mijamy kolejny zapomniany już głaz z tablicą poświęconą polskim żołnierzom walczącym o przełamanie Wału Pomorskiego. Po chwili jesteśmy na przystanku autobusowym. Na skrzyżowaniu za nim, nasz szlak kończy/rozpoczyna swój bieg. Jesteśmy na terenie dawnej osady leśnej Iłowiec, zniszczonej podczas II Wojny Światowej. Pozostała jedynie zabudowa dzisiejszego Leśnego Dworku z początku XX wieku, oraz około 100 metrów od drogi pozostałości cmentarza ewangelickiego. Iłowiec to również węzeł szlaków turystycznych:

• pieszy niebieski im. Samodzielnej Warszawskiej Brygady Kawalerii, Drawsko Pomorskie - Iłowiec (początek/koniec)
• pieszy czarny, Zdbice - Iłowiec (początek/koniec)
• kajakowy rzeką Dobrzyca.
  

OBIEKTY NA SZLAKU

POMÓŻ MI STWORZYĆ OPIS OBIEKTÓW NA SZLAKU

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Zdbicach należy do parafii Szwecja. Zbudowany został w 1888 r. w stylu neogotyckim, Mury wykonano z czerwonej cegły przy użyciu wiązania krzyżowego. Korpus główny powstał na planie prostokąta, następnie bryłę rozbudowano o kruchtę na planie zbliżonym do kwadratu z wielobocznym aneksem oraz o trójboczne prezbiterium z aneksem na planie kwadratu. Szczyt schodkowy zwieńczony krzyżem. Nad kruchtą znajduje się okulus. Portal  wejściowy obramowany łukowo, drzwi drewniane dwuskrzydłowe zdobne wyprofilowanymi płycinami, nadświetle podzielone kolumienkami.  Po obu stronach portalu na wysokości nadświetla dekoracje wgłębne w formie krzyży. Wyższa kondygnację kruchty w której znajdują się dwa łukowato zamknięte okna oddziela niewielki gzyms, poniżej którego widnieje odcinkowo wykonany fryz wgłębny. Ściany boczne nawy są również wzbogacone gzymsami i fryzami. Obok kościoła, postawiona jest zewnętrzna dzwonnica, z zabytkowy dzwonem.

Skansen w Zdbicach powstał w roku 1980, wówczas bowiem  podjęto decyzję o utworzeniu w tym rejonie Centralnego Rejonu Pamięci 1 Armii Wojska Polskiego. Miała zostać stworzona panorama walk, jakie miały miejsce w tych okolicach pod koniec II wojny światowej. Wprawdzie przeważająca  część projektu nie została wykonana, ale i tak właśnie w Zdbicach utworzono ciekawą ekspozycję sprzętu bojowego i inżynieryjnego, który był używany w czasie walk o Wał Pomorski. Był też tu sprzęt, który z tymi akurat walkami nie miał nic wspólnego, ale zdecydowano o jego wyeksponowaniu, aby skansen prezentował się ciekawiej.  Ustawione tam zostały m.in. moździerze, działa, czołgi, katiusze, haubice. Odnowiono też, zresztą nie całkiem zgodnie z prawdą historyczną kilka odcinków transzei, ustawiono kozły z drutem kolczastym. Przygotowano również parking dla zwiedzających. Po roku 1990 skansen zaczął podupadać i obecnie widoczne są już tylko skromne jego pozostałości, których ubywa z miesiąca na miesiąc. 

Przesmyk Morzyca. Na początku lutego 1945 r. do walk o przełamanie niemieckiego Wału Pomorskiego weszły dywizje 1. Armii Ludowego Wojska Polskiego. W rejonie Zdbic operowała 4. dywizja piechoty. Jej zadaniem było sforsowanie linii umocnień, na które składały się betonowe i ziemne schrony bojowe oraz transzeje z przeszkodami z drutu kolczastego, ulokowane między jeziorami i w dogodnej do obrony dolinie potoku Zdrój. Najpierw ciężki bój o wieś Zdbice (Stabitz) stoczyli 4 lutego 1945 r. żołnierze 12. pułku piechoty. Dzień później pierwszego przełamania umocnień Wału Pomorskiego dokonały 10. i 11. pułki piechoty, forsując dolinę Zdroju na północ od Jeziora Dobrego (Daber See). Sztabowcom 1. Armii zależało na pokonaniu przejścia między jeziorami Zdbiczno (Stabitz See) i Dobrym, zwanego od nazwy nieistniejącej dziś osady przesmykiem Morzyca (Moritzberg). W tym miejscu znajdowała się najdogodniejsza na przestrzeni wielu kilometrów przeprawa przez dolinę Zdroju. Przesmyku broniło kilka niemieckich schronów. Nie powiodła się podjęta 7 lutego próba ataku na niemieckie pozycje. Następnego dnia o świcie niewielka grupa wypadowa po brawurowej akcji zajęła dwa kluczowe schrony. Do boju włączyła się także ciężka artyleria, niszcząc punkty oporu wroga. Podjęty wczesnym popołudniem 8 lutego 1945 r. atak piechoty polskiej zakończył się przełamaniem przesmyku Morzyca. Tego samego dnia wyparto także Niemców ze schronów na przesmyku pomiędzy jeziorami Zdbiczno i Smolno (Schmollen See). Zwycięskie walki o Wał Pomorski na odcinku między Jeziorem Smolno, a Nadarzycami kosztowały 1. Armię LWP ponad 500 poległych żołnierzy. (www.polskaniezykla.pl)

Golcowe Bagno jest rezerwatem florystycznym chroniącym torfowiska przejściowe. Cel ochrony to zachowanie rzadkich, cennych ze względów naukowych i dydaktycznych i ginących gatunków flory zwłaszcza torfogennej. Rezerwat powołany został Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 26 listopada 1990 r. na obszarze o powierzchni 123,83 ha. Jest to jeden z największych powierzchniowo rezerwatów tego typu w Polsce. Stałe, zachodzące na tym obszarze, procesy torfotwórcze powodują m.in. systematyczny, coroczny przyrost złóż torfowych. Flora bagienna rezerwatu jako całość stanowi unikatowe zbiorowisko w skali kraju, a nawet Europy. W grupie występujących tu mchów torfowców spotkać można około 50% wszystkich gatunków żyjących w Polsce, w tym tak rzadkie jak: Sphagnum cuspidatum, Sphagnum fallax, Sphagnum fimbriatum, Sphagnum magellanicum, Sphagnum rubellum. Spotykane są tu również takie gatunki jak: turzyca bagienna, przygiełka biała i bagnica torfowa mająca tu właśnie najbogatsze stanowisko w pasie nadbałtyckim Polski. Ochronie ścisłej podlegają występujące w rezerwacie: bagnica torfowa, torfowiec szpiczastolistny, torfowiec frędzlowany, torfowiec magellański, torfowiec czerwonawy, rosiczka okrągłolistna, widłak goździsty, bagno zwyczajne, ochroną częściową objęte są zaś: torfowiec kończysty, bobrek trójlistkowy, płonnik pospolity, płonnik cienki, kruszyna pospolita. Jest to również siedlisko kilkudziesięciu chronionych gatunków płazów, gadów  i ptaków, wśród których są np.: żaba (moczarowa, jeziorkowa, trawna, wodna), ropucha szara, rzekotka drzewna, traszka zwyczajna, padalec zwyczajny, zaskroniec zwyczajny, żuraw, czapla, brodziec samotny, świerszczak. Jako rezerwat Golcowe Bagno nie jest udostępnione dla turystów.

Kościół pw. Świętego Antoniego w Golcach, wzniesiony został w 1664 r., na miejscu świątyni, wybudowanej w latach 1540-1543. Fundatorem XVII-wiecznego, ryglowego kościoła był Joachim Rüdigier von der Goltz, o czym świadczy inskrypcja na dzwonie z 1670. Rodzina von der Goltzów była właścicielem wsi od XVI do kon. XVIII w., a także protektorem protestantyzmu na ziemi wałeckiej. Datowanie kościoła potwierdzają: forma architektoniczna oraz typ ryglowej konstrukcji ścian, z zagęszczonym układem słupów i rygli (bez zastrzałów). Być może budowniczym był Daniel Hoier, autor kościoła w Górnicy (fundacja von der Goltzów), gdzie zastosowano analogiczną dekorację snycerską belek w postaci zębnika. W XVIII w. wymieniono okna oraz posadzkę. W 1957 r. kościół został poświęcony jako świątynia rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego. Obiekt był częściowo remontowany, m.in.: wymiana pokrycia na wieży, konserwacja ryglowych ścian. Wyposażenie barokowe; ołtarz główny(pierwotnie ambonowy) i balustrada empory organowej z 2 poł. XVII w., oraz ambona z XVIII w. W posadzce kamienna płyta – epitafium z 2 poł. XVII w. Świątynia posiada kryptę grobową z prochami rodziny von Goltz. Więcej informacji - https://zabytek.pl/pl/obiekty/golce-kosciol-ewangelicki-ob-rzym-kat-fil-pw-sw-antonieg

Młyn w Golcach powstał około 1918 roku. W pierwszej połowie lat trzydziestych wybuchł tu pożar, który częściowo zniszczył zabudowania. W trakcie remontu w roku 1935 młyn został w znacznym stopniu przebudowany. Wówczas też powstał jaz w obecnej formie. Budynek młyna do obecnych czasów jest dwukondygnacyjny o zwartej, masywnej bryle. Początkowo miał on ściany z muru pruskiego, po 1954 r. zostały wymieniony na ceglane. Obecnie funkcjonuje jako elektrownia wodna. Rzeka Dobrzyca, która jest wykorzystywana tu jako „dostawca energii”, jest znana amatorom spływów kajakowych, a okolica młyna jest dobrym miejscem do wodowania kajaków.

POWIĄZANE SZLAKI I MAPY: aby sprawdzić z jakimi szlakami turystycznymi, krzyżujemy naszą wędrówkę, kliknij w zakładkę "produkty powiązane". Znajdziesz tam również mapy, na których znajduje się szlak, a mamy je w sprzedaży. Zakładka w ciągłej rozbudowie, w miarę wprowadzania szlaków i wydawnictw do bazy.

SKALA TRUDNOŚCI PIESZA – 1
SKALA TRUDNOŚCI ROWER – 2
SKALA  TRUDNOŚCI NORDIC WALKING – 1

1 – łatwy bez utrudnień
2 – średni z miejscowymi utrudnieniami
3 – o utrudnionym przejściu/przejeździe

SPODOBAŁA CI SIĘ MOJA PRACA ?? SKORZYSTAŁEŚ Z MATERIAŁÓW ?? POSTAW MI KAWĘ - https://buycoffee.to/wiking-turystyka

Na pewno zmotywuje mnie do dalszej pracy. Często również kawka mi pomoże przy tworzeniu nowych i aktualizacji dotychczasowych danych. Do zobaczenia na Szlaku. W sezonie jesienno-zimowo-wiosennym, zapraszam na wspólne "Wyprawy z Wikingiem", podczas których wędrujemy po szlakach Województwa Zachodniopomorskiego i nie tylko.